- Gegevens
- Gepubliceerd op 10 augustus 2021
De School voor Spiritualiteit opent op 1 september en start feitelijk op vrijdag 3 september. Het is een online initiatief van predikant, schrijver en docent Jos Douma uit Zwolle. Hij biedt online cursussen aan over spirituele thema’s als gebed, meditatie, contemplatief bijbellezen en stilte.Op vrijdag 3 september begint de School voor Spiritualiteit met de online cursus Geworteld leven. Groeien in spiritualiteit. Deze cursus markeert de meer officiële start van deze online school waarvan de activiteiten vooral zijn ontstaan in de coronaperiode.
CORONA EN KERK
In maart 2020, bij de start van de coronacrisis, besloot Jos Douma een geplande cursus Stil, mijn ziel, wees stil in Veenendaal om te zetten naar een online cursus. Voor deze cursus die zeven weken duurde schreven zich meer dan 2000 deelnemers in.
De cursus ‘Geworteld leven’ die op vrijdag 3 september van start gaat, biedt de deelnemer gedurende elf weken een laagdrempelige introductie in vragen als: Wat is spiritualiteit? Hoe kan ik spiritueel leven? Welke rol speelt de Geest in spiritualiteit? Hoe kun je dagelijks als leerling van Jezus leven? Ook biedt de cursus veel hulp om spiritualiteit praktisch te maken met behulp van spirituele oefeningen.
TIJD VAN ZIELSARMOEDE
De School voor Spiritualiteit wil online cursussen, retraites, colleges en vieringen aanbieden voor alle mensen die zoeken naar meer stilte, ruimte en diepte in hun leven. Het aanbod van de School voor Spiritualiteit wil ook een antwoord zijn op het vaak geconstateerde ‘spiritueel tekort’ in met name protestantse kerken.In een tijd van ‘zielsarmoede’ (de term is van Tim Vreugdenhil, auteur van Opener dan ooit. Nieuwe kansen voor kerken) is het van groot belang aandacht en zorg voor de ziel te hebben. Daar gaat spiritualiteit over: leven vanuit je ziel, leven in de Geest van Jezus Christus.
WEBINAR
Op maandagavond 30 augustus om 20.00 uur is er een live webinar waarin Jos Douma ingaat op de start van de School voor Spiritualiteit en waarin hij de cursus Geworteld leven verder introduceert.
Wie meer informatie zoekt of zich wil aanmelden voor een online cursus of retraite kan terecht op www.levenindekerk.nl.
Robbert Jan Perk
------------------------------------------------------------------
Een interview met Jos Douma stond in het Nederlands Dagblad van 11 augustus:
Jos Douma begint een School voor Spiritualiteit: ‘Spiritualiteit is niet vaag of elitair’
Ilona de Lange - 11 augustus 2021
Predikant en schrijver Jos Douma begint een online School voor Spiritualiteit. ‘Hier is geen verwachting iets te ervaren, we oefenen aanwezig te zijn in zijn aanwezigheid.’
Zwolle
Theoloog Jos Douma (53) kent ze ook, christenen die bij het horen van het woord spiritualiteit hun schouders ophalen of een wegwuifgebaar maken. ‘Spiritualiteit kan iets vaags of elitairs lijken, dat is jammer en onterecht’, zegt hij. De voorganger, verbonden aan de vrijgemaakt-gereformeerde Plantagekerk in Zwolle, schrijver en docent is al jaren bezig met het thema. Zo schreef hij over lectio divina, een vorm van mediterend bidden om God te ontmoeten in een enkele bijbeltekst. ‘Spiritualiteit is een paraplu waaronder verschillende praktijken vallen’, zegt Douma. ‘Tijdens meditatie denk je na over woorden van God. Bij de praktijk gebed, richt je je met woorden tot God. En de praktijk contemplatie draait om de stilte voorbij de woorden. Stil aanwezig zijn, zonder dat je iets verwacht, zou ik bijna zeggen. Daar zijn we huiverig voor, want we willen graag iets nuttigs doen, niet stilstaan.’
Douma vergelijkt contemplatie graag met de sabbat. ‘Deze door God gegeven rustdag is er om een zevende van je tijd te verstillen’, zegt hij. ‘Van daaruit kan je als mensen volop werken en in het leven staan. Nu zijn we vaak als mensen zeven dagen in de week aan het werk en afgeleid.’ Ook in de kerk ziet de theoloog dit gebeuren. ‘Contemplatie is oefenen in aanwezig zijn bij de Aanwezige’, zegt Douma. ‘In onze cultuur is de kerkdienst niet vaak een plek waar je hierin kunt oefenen. De dienst moet aansprekend zijn, mensen willen er iets uit kunnen halen én het mag niet te lang duren.’ Daarin zit volgens hem de uitdaging van contemplatie. Oefenen in contemplatie is oefenen in aanwezig zijn, zónder dat er wat gedacht of gevoeld hoeft te worden. ‘Dat is moeilijk, maar heerlijk.’
zielsarmoede
In de praktijk is spiritualiteit een ondergeschoven kindje in de lokale kerken, zegt hij. ‘Hierdoor ontstaat ‘spiritueel tekort’, zoals theoloog Koert van Bekkum dit omschrijft. Theoloog Tim Vreugdenhil noemde het in zijn laatste boek ‘zielsarmoede’.’ Volgens Douma kan dit komen door een zekere verlegenheid of een stukje onvermogen. ‘Kerken zijn vaak een activiteitencentrum geworden. Een kerk is goed als er heel veel is te doen, lijkt het voor velen’, zegt hij. ‘Een valkuil kan zijn dat het rationalistische en activistische leidend worden, in plaats van geloven en handelen vanuit die sabbathouding. Ook wat betreft wezenlijke onderdelen zoals pastoraat en diaconaat is het volgens mij belangrijk dat dit vanuit een spirituele bron gebeurt.’ Douma zet nu een nieuwe stap met de opening van de online School van Spiritualiteit op 1 september. ‘Dit heeft de mogelijkheid alles wat ik doe onder te brengen’, zegt hij. ‘Als predikant probeer ik de hele gemeente te bedienen in alle aspecten van kerk-zijn; dan is het moeilijk om iedereen mee te nemen rondom spiritualiteit. De online school geeft ruimte om eenzijdig met dit thema bezig te zijn.’ Er zijn diverse christelijke organisaties die lokale kerken dienen met toerusting op het gebied van missionair zijn, diaconaat of duurzaamheid; Douma hoopt dat de nieuwe online school dit gaat doen op het gebied van spiritualiteit.
Hij begint in september met een elfweekse cursus ‘Geworteld leven’. En hierbij spelen oefeningen, huiswerk voor de deelnemer, een grote rol. ‘Alleen lezen of nadenken over spiritualiteit is onvoldoende, je moet praktisch oefenen, zónder dat je hoeft te streven.’
altijd beginner
Het mooie volgens hem is dat spiritualiteit je leert dat je altijd een beginner blijft. ‘Dat is een belangrijke gedachte uit de leefregel van Benedictus, een monnik die spiritueel leefde. En het doet me denken aan de Heidelbergse Catechismus: ‘Zelfs de allerheiligsten hebben slechts een klein begin van deze gehoorzaamheid’, staat er in Zondag 44.’
De School voor Spiritualiteit wil in de toekomst online cursussen, retraites, colleges en vieringen aanbieden. Ervaring uit het verleden leert Douma dat vooral mensen ‘die in de tweede helft van het leven zijn aangekomen’ zich aanmelden. Voor een online cursus die hij vorig jaar aanbood, meldden zich tweeduizend mensen aan. ‘Deze veelal vijftigers en ouderen lijken meer interesse te hebben in verdieping, maar juist de twintigers en dertigers, de millennials, kunnen oefenen in enkel aanwezig zijn goed gebruiken. Zij willen graag overal alles uit halen, zelfs uit ontspanning. Dat leer je hier af, en dáárdoor ontvang je veel.’
(beeld Dick Vos)