- Gegevens
- Gepubliceerd op 31 december 2019
Geliefde zusters en broeders in onze Heer en Heiland,
Nu we (bijna) leven Anno Domini 2020, heeft de eenentwintigste eeuw er al weer twintig jaar opzitten. Onze roeiboot heeft ons weer achterwaarts voorwaarts verplaatst.
Velen van ons zullen het millennium-moment nog helder voor ogen hebben staan. De computer-bug bleek reuze mee te vallen, maar velen van ons zaten daar wel over in de spanning. Zou het een signaal kunnen zijn geweest dat er veel deining en onrust zou komen in de jaren van de eenentwintigste eeuw, het derde millennium? Persoonlijk denk ik nog vaak terug aan de reeks bijeenkomsten van het Millennium-gebed in november 1999, indrukwekkende momenten van inkeer en verootmoediging die vele christenen samen bracht.
Hieronder vind je enkele reflecties over deze afgelopen twintig jaar. Wellicht herken je jezelf erin, misschien heb je hele andere gedachten en gevoelens. Reageer gerust als je dat wilt.
1. Toegenomen versnelling, vluchtigheid en concentratieverlies
Hoeveel opeenvolgende computers, laptops en mobiele telefoons hebben wij in de afgelopen jaren in gebruik gehad? Ze werden steeds sneller, ingewikkelder en vooral onmisbaarder. De digitale wereld heeft ons allemaal behoorlijk in haar greep. De grootste ramp voor menigeen is wanneer zijn ‘handy’ het niet meer doet of als deze kwijt is. Ik ben zeker geen digipessimist, maar wat hebben deze digitale ontwikkelingen veel veranderd. Allereerst in onze onderlinge communicatie, maar evengoed in onze leescultuur. Het scan-gedrag heeft ‘goed lezen’ verdrongen, het swipen is in plaats gekomen van opmerkzaam waarnemen en instagrammen in plaats van een mooi fotoboek maken. Ik las verschillende artikelen over ons leesgedrag, hoezeer dat veranderd is omdat onze hersenen gewend zijn geraakt aan het leven achter een beeldscherm. Slow reading wordt de uitdaging voor de komende jaren. Hoe ziet dat er straks in 2040 uit?
2. De navenante omloopsnelheid en de houdbaarheid van vernieuwingsbewegingen (zowel in de kerk als in de wereld)
Ik ben geen socioloog, maar ik constateer wel dat de vernieuwingsbewegingen van de twintigste eeuw een beduidend langere levensduur hadden dan de vernieuwingsbewegingen van de eenentwintigste eeuw. Wat hebben we een tijd gestoken in het bouwen van bewegingen als het Evangelisch Werkverband, de Confessionele Vereniging, de Gereformeerde Bond, Youth For Christ en hoe zien we deze nu worstelen om hun bestaansrecht. De grassroot-bewegingen van de eenentwintigste eeuw komen zeer snel op en hebben voor een moment veel impact, maar maken ook weer snel plaats voor nieuwe vuurtjesstokers. Vooral events en veel social media content lijken hun duizenden te verslaan. Maar de vraag is wel wat de blijvende impact van dit alles is. Hoe bouw je in dit komende decennium duurzaam aan Gods Koninkrijk in een vluchtige wereld?
3. Fake news en waarheidsvinding
Wat mij veel zorg baart, en ik denk dat ik niet de enige ben, is hoe op dit moment op zoveel terrein er sprake van het oprekken van het waarheidsbegrip (truth stretching). Niet enkel in de media, maar ook op allerlei andere terreinen is het niet meer vanzelfsprekend dat we spreken over betrouwbare feiten. Wat is dan goede meningsvorming op grond van de feiten? Halve en verdraaide waarheden gaan er als warme broodjes in. Zodra daar bezwaar tegen gemaakt wordt, ontstaat er vaak een persoonsgerichte discussie en wordt er op de man of vrouw gespeeld. Vooral populisten hebben hierin zich sterk gemaakt. Met als gevolg een samenleving die vervalt tot chaos, ruzie zoeken, kost wat kost gelijk willen hebben en verdachtmakingen. Ook voor de kerkgemeenschappen is deze verandering zeer verontrustend. Hebben wij als christenen de moed om in deze tijd van van fakenews en grootspraak profetisch te zijn en juist op te komen voor de waarheid die vrijmaakt?
4. Meer seizoenen tegelijkertijd
In mijn ochtendwandelingen loop ik langs een klein paadje, waar zowel kale bomen staan die vrijwel dood lijken, als bomen waar de vruchten nog aanhangen. Er zijn al bomen waaraan de eerste uitlopers zichtbaar worden. Dit houdt me al een tijdje bezig als een metafoor voor ons menselijk leven: de gelijktijdigheid van de verschillende seizoenen in één leven. Het is niet enkel winter of zomer, voorjaar of najaar, nee samen vormen ze het leven.
Ook in het ouder worden kan er een lentetijd zijn, ook in de jonge jaren is verlies en kaalheid. Het geheim zit hem in de goede verworteling en in het staan in het licht van de zon. Wind en regen hebben we allemaal nodig. Psalm 1 spreekt boekdelen daarover.
5. Verstilling en verdieping (www.contemplatio.nl)
In 2000
was ik in Canada voor een studieverlof in Regent College Vancouver. In mijn zoektocht naar spiritualiteit en leiderschap mocht ik toen onder andere Eugene Peterson Dallas Willard en andere inspiratoren ontmoeten. Een van de hoogleraren zei toen hem gevraagd werd wie hem werkelijk inspireerden: “I prefer the dead ones, they have proven to be right and faithfull.” (ik heb een voorkeur voor zij die gestorven zijn, want zij hadden het vaak bij het rechte eind en waren betrouwbaar). Aan die uitspraak denk ik nog vaak. Natuurlijk is het goed om kennis te nemen van nieuwe inzichten en ontwikkelingen, maar zij staan op de schouders van hun leermeesters van eertijds. Zelf heb ik de laatste tijd veel mogen ontdekken van de rijkdom van het onderwijs van Benedictus, Augustinus en de woestijnvaders, hoe zij de bronnen van geestelijk leven ontdekten en benoemden. Ik wil je aanmoedigen uit deze bronnen te gaan drinken. Het dagboek van Charles Ringma Hear the Ancient Wisdom is daarvoor een goede starter.
6. Memento Mori Memento Vivere
In het afgelopen jaar 2019 overleden drie bevriende predikanten: Dick van Keulen, Erik Veenhuizen en Hans Eschbach. Zij hebben veel voor mij en anderen. Jullie zullen zeker nog andere namen kunnen aanvullen. Maar deze drie mannen Gods hebben door hun leven, preken, liefde en gebeden veel mogen betekenen in het ontdekken van de kracht van een persoonlijke overgave aan Christus als Verlosser, het werk van de Heilige Geest en de gemeenteopbouw. Mag ook onze dienst aan de Heer van de Kerk de komende jaren tot inspiratie en zegen voor velen zijn.
Ik dank jullie voor de vriendschap, verbondenheid in deze afgelopen decennia. Ik wens jullie allen Gods rijke zegen en nabijheid toe voor het nieuwe jaar.
In hartelijke verbondenheid.
Robbert Jan Perk
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.