Lectio Divina, persoonlijk en in groepsverband

Voor groepen

Uit: Jan Minderhoud, Bidden is een weg – Praktische gebedsvormen voor de binnenkamer en voor groepen, Merweboek Sliedrecht 2007, hoofdstuk 14 en 26

Tijdsduur: ca. 45 tot 60 minuten.

 

Lectio Divina is een manier om biddend de bijbel te lezen. Het is een oude traditie, met wortels tot in de Vroege Kerk, vooral beoefend door de woestijnvaders in Egypte en Syrië in de vierde en vijfde eeuw. Augustinus schreef erover in zijn De Doctrina Christiana. Ook kerkvaders als Cassianus en Hieronymus schreven over de wisselwerking van lectio (lezing), meditatio (overdenking) en oratio (gebed), zo ook Luther (‘blijven bij één ding’)

Lectio Divina is een manier om in stilte en rust een bijbelgedeelte te lezen en te herlezen, opdat het een Woord van God voor jou kan worden, opdat God door dit bijbelwoord tot je kan spreken. Het is een luisteren met je hart.

Je kunt de Lectio Divina ook in groepen beoefenen, waarbij het de voorkeur verdient de groep niet groter te laten zijn dan vijf personen. Het kan zeer opbouwend zijn, vooral omdat je in alle stilte en rust in Gods aanwezigheid wilt zijn en naar Hem en zijn Woord wilt luisteren.
Uit dit groepslezen kunnen heel persoonlijke zaken naar voren komen, vooral omdat een bijbelwoord op de persoon toegespitst wordt verstaan en omdat dit vervolgens met elkaar gedeeld wordt.

 

De Lectio Divina gaat in groepsverband als volgt:

1. Spreek af wie deze Lectio Divina wil leiden en bid vervolgens samen om de Heilige Geest,

2. Een bijbelgedeelte, liefst niet te lang, wordt tweemaal rustig voorgelezen.
Daarna is er twee tot drie minuten stilte.
Vervolgens noem je aan elkaar het woord of de enkele woorden die er voor jou uitspringen.
Je noemt alleen dat ene woord. Niet meer dan dat.

3. Opnieuw wordt het bijbelgedeelte rustig gelezen, nu door een andere persoon.
Weer is er twee tot drie minuten stilte, terwijl je nadenkt over de vraag:
"Hoe raakt dit woord (deze woorden) van stap 2 mijn leven op dit moment?"
Deel in enkele zinnen hoe het woord je leven raakt.
Geen discussie, geen reactie op elkaar.

4. Weer wordt hetzelfde gedeelte gelezen, weer door een andere persoon.
Nu is er twee tot drie minuten stilte waarin je nadenkt over de vraag:
"Waartoe roept God mij op, om te doen of te zijn vandaag of deze week? Wat vraagt God van mij?"
Deel je gedachten met elkaar. Deze keer mag het iets uitgebreider.
Let speciaal op wat je rechter buurvrouw/-man deelt.

5. Bid voor de persoon die rechts van je zit.
(bijv. als volgt: 1 bidt voor 2, 3 bidt voor 4 etc. Daarna: 2 bidt voor 3, 4 bidt voor 5 etc)
Of als je met drie personen bent: twee personen kunnen bidden voor één.

Dit gebedsmoment van stap 5 kan ook geïntegreerd worden met stap 4: als iemand zijn verhaal heeft verteld, kun je even zo goed direct voor de ander bidden.
Nog een variant: één persoon bidt, de anderen zijn stil, en na die stilte vullen ze eventueel aan. De stilte is er vooral om van God gedachten, profetische indrukken / (bijbel)woorden te ontvangen voor wie er gebeden wordt.

Stap 3 en 4 kunnen eventueel gecombineerd worden, vooral wanneer het een langer bijbelgedeelte betreft. Verder is het van groot belang om elkaar echt het eigen spoor te gunnen, dus niet met eigen gedachten en oplossingen er tussendoor te komen. Ieder gaat zijn eigen weg met het Woord. Als je iemand wat wil meegeven, kan dat altijd achteraf nog.

Als de Lectio Divina in verschillende groepen wordt gedaan, bijvoorbeeld een kerkenraad: plenaire terugkoppeling in de grotere groep:

6.   Wat heb je in de Lectio Divina  voor jezelf ontdekt?

Klik hier voor bovenstaande oefening in PDF-versie.


Individueel

1. Voorbereiding: zoek een rustige plek op en neem de tijd.
Wanneer het moeilijk is om in de stilte te komen, kan een lichaams- of ademhalingsoefening wellicht op weg helpen.
Wanneer je gehinderd wordt door allerlei gedachten, kun je ervoor kiezen deze eerst op te schrijven.

2. Dank God voor dit moment om Hem te ontmoeten en bid om de leiding en doorwerking van de Heilige Geest.

3. Lees een bijbelgedeelte, liefst niet te lang. Lees bij voorkeur hardop en lees dit gedeelte nog een keer. Kies een woord dat jou raakt of een zin die jou aanspreekt.

4. Herlees hetzelfde bijbelgedeelte en wees weer stil. Kauw en herkauw. Laat je raken.
‘Het is belangrijker dat het Woord iets met ons doet, dan dat wij iets met het Woord doen.’

5. Mediteer: hoe raakt dit woord of deze zin (van stap 3) jouw leven op dit moment?
Mag je iets ontvangen? Vraagt God iets van je? Is er iets anders wat je bezighoudt?

6. Bid vanuit het voorgaande tot God. Of kies een ‘heilig woord’ of een gebedsregel die je telkens opnieuw uitspreekt wanneer je gedachten afdwalen, om je zo terug te brengen in de stilte.

7. Wees stil voor het aangezicht van God. Er is niets dat hoeft. God is er en jij bent bij Hem.

Klik hier voor bovenstaande oefening in PDF-versie.


Wie thuis wil oefenen met de Lectio Divina, kan heel goed gebruiken maken van het Stiltedagboek met 365 bijbelmeditaties van Mirjam van der Vegt. Voor wie meer wil lezen over de achtergronden van de Lectio Divina: in 2019 lanceerde Jos Douma samen met andere auteurs Samen Luisteren in de stilte - Lectio Divina met 40 oefeningen. Veertig auteurs geven een inkijkje in hun eigen proces van Lectio Divina.